Vrijwaring

Brengt een partij een dagvaarding uit jegens zijn wederpartij, dan ligt daar vaak een rechtsbetrekking aan ten grondslag. Bijvoorbeeld omdat de wederpartij een overeenkomst niet (geheel) nakomt of vanwege een aansprakelijkheidsclaim. Is de gedaagde van oordeel dat niet hij, maar iemand anders in de procedure moet worden betrokken? Dan kan hij die partij in vrijwaring oproepen.

Vrijwaring bij incidentele conclusie

Het oproepen van een partij in vrijwaring moet gebeuren bij incidentele conclusie. Daarin vraagt de partij – kort samengevat – verlof aan de rechtbank om een derde in de procedure te mogen betrekken. De partij moet deze vordering direct instellen na ontvangst van de dagvaarding. De rechtbank vraagt doorgaans aan de eisende partij om een reactie op het vrijwaringsverzoek. Slechts in uitzonderlijke gevallen verleent de rechtbank geen verlof.

Verlof

Verleent de rechtbank geen verlof? In dat geval is een vrijwaringsprocedure in de hoofdzaak niet mogelijk. Dit geldt ook voor hoger beroep. De reden hiervoor is dat de derde anders een feitelijke instantie mist, omdat deze immers geen verweer heeft kunnen voeren bij de rechtbank maar voor het eerst bij het hof. De derde kan wel alsnog in een aparte procedure worden gedagvaard.

Vrijwaring bij dagvaardingsprocedure

Wijst de rechtbank daarentegen het verzoek tot vrijwaring toe?  De gedaagde partij mag in dat geval een derde in vrijwaring oproepen. Dat geschiedt door middel van een dagvaarding. Vervolgens loopt er procedure die parallel loopt met de hoofdprocedure. Vaak behandelt de rechtbank de vrijwaringsprocedure echter samen met de hoofdprocedure vanwege de nauwe verbondenheid van beide zaken.

Schadevergoeding en verhaalsmogelijkheden

Stelt de rechtbank de eisende partij (gedaagde in de hoofdzaak) in de vrijwaringsprocedure in het gelijk? Dan kan deze partij alle schade die deze lijdt in de hoofdzaak op de derde verhalen. In dat opzicht wordt de partij aldus ‘gevrijwaard’ van schade of aansprakelijkheid. Het belang hiervan is dat de gedaagde partij t.o.v. de derde een gerechtelijk vonnis heeft dat hij ten uitvoer kan leggen. Hij kan bijvoorbeeld eventueel executoriaal beslag leggen op de derde partij.

Onderlinge aansprakelijkheid

Het komt ook vaak voor dat een eiser twee of meer partijen dagvaardt. Ook dan is vrijwaring mogelijk. Zijn de gedaagden bijvoorbeeld hoofdelijk aansprakelijk voor de terugbetaling van een geldvordering aan eiser, dan kan gedaagde A gedaagde B in vrijwaring oproepen. Dat is met name van belang als gedaagde B niet in de hoofdprocedure verschijnt en vaststaat dat hij volledig aansprakelijk is voor de schade. Het is dus niet noodzakelijk dat de derde niet reeds in de procedure betrokken is.