Smaad en laster

Smaad is het aantasten van iemands goede eer of naam. Dit is strafbaar. Een slachtoffer van smaad en laster kan tegen de betrokken persoon aangifte doen en civielrechtelijk een actie tot schadevergoeding instellen. Ook kan in een voorkomend geval een verbod om tot verdere publicaties en/of handelingen te staken op straffe van een dwangsom.

Social media: openbaarmaking

Er is alleen sprake van smaadschrift als uitlatingen in het openbaar zijn gedaan. In de praktijk is dit vaak helder. Mede van belang is of de betrokken persoon welbewust een medium kiest met een groot potentieel bereik. Overige factoren kunnen zijn: a) de kring van personen die van de uitlating kennis kunnen nemen, b) of men naar eigen inzicht over de uitlatingen kan beschikken en c) of verdere verspreiding van de informatie voorzienbaar en feitelijk te verwachten valt. Als er sprake is van reputatieschade kan in kort geding schadevergoeding worden geëist, in combinatie met een vordering tot het (doen) plaatsen van een rectificatie.

Aansprakelijkheid tussenpersonen

Naast smaad en laster op grond van bepaalde informatie op internetpagina’s kunnen ook zoekresultaten op zich onrechtmatig zijn. In civielrechtelijk opzicht bestaat er in dergelijke situaties vaak slechts een beperkte mogelijkheid om de tussenpersoon (zoekmachine) aansprakelijk te stellen, omdat deze een belangrijke rol speelt in de informatievoorziening en niet in staat is onrechtmatige inhoud te verwijderen, alleen zoekresultaten. Ook in het geval van zoekresultaten die op zich onrechtmatig zijn zal de zoekmachine slechts in beperkte mate aansprakelijk kunnen worden gesteld omdat voor de tussenpersoon (zoekmachine) in veel gevallen niet voorzienbaar zal zijn geweest dat het ging om onrechtmatige inhoud. Voor de vraag óf er sprake is van onrechtmatige content is onder meer van belang de ranking van het desbetreffende onrechtmatige resultaat en de populariteit van de zoekmachine. Dit speelt ook een rol bij een beoordeling van de hoogte van de schadevergoeding.

Inbreukmaker

Een veel voorkomend probleem bij onrechtmatige publicaties op het internet is dat niet bekend is wie de inbreukmaker is. Dit doet zich vaak voor ingeval van onnodig grievende uitlatingen, of bewust schadelijk negatieve recensies. In dat geval dient de internetprovider te worden aangesproken om het IP-adres van de dader te achterhalen, hetgeen een lastige en complexe aangelegenheid kan zijn. Sterker: internetproviders weigeren in verreweg de meeste gevallen om de IP-adressen te verstrekken in verband met de Wet bescherming persoonsgegevens. Dit geldt ook bij telecomproviders.

Lycos-Pessers

Al in 2006 oordeelde de Hoge Raad dat providers adresgegevens (NAW) moeten verstrekken als:

1. het aannemelijk is dat de inhoud van het bericht onrechtmatig is,

2. dat degene die om de gegevens vraagt een duidelijk belang bij die gegevens heeft; en

3. dat er geen minder ingrijpende methode voorhanden is om achter de adresgegevens te komen.

Bovenstaande voorwaarden moeten daarnaast worden afgewogen tegen het belang van de inbreukmakende persoon om anoniem te blijven. Daarnaast dient, in het geval van social media of zoekmachines, een afweging plaats te vinden tussen het belang van privacy tegenover het recht op vrijheid van informatie (art. 10 EVRM). Bij een positieve beoordeling kan via het Google vergeet mij formulier in dat geval een verzoek worden ingediend tot verwijdering.