Portretrecht

Het portretrecht is een onderdeel van het auteursrecht, namelijk: het recht van de maker om het portret openbaar te mogen maken en te verveelvoudigen. In een aantal gevallen kan de geportretteerde zich verzetten tegen (verdere) publicatie of verveelvoudiging. Als de persoon een public figure is kan daarnaast een vergoeding worden geëist voor het commerciële gebruik van het portret.

Definitie en omvang portretrecht

Het portretrecht is een ruim begrip. Het omvat niet alleen een statisch beeld zoals een foto, maar ook video-opnames kunnen onder het portretrecht vallen. Dat is van belang omdat specifieke bepalingen van toepassing zijn op de vraag of die video-opnames mogen worden gebruikt voor bijvoorbeeld commerciële of journalistieke doeleinden. Van een portret in de zin van het portretrecht is sprake als het gelaat van de betrokken persoon voldoende kenbaar is voor het publiek.

Relevante aspecten bij recht op verbod publicatie

Is er sprake van een portret, dan mag de maker van dat portret niet zonder meer overgaan tot (verdere) publicatie als de belangen van de geportretteerde zich daartegen verzetten. Dat belang kan onder meer zijn: een zwaarwegend privacybelang of een financieel belang. Bij foto’s en opnames die zijn gemaakt in de openbare ruimte worden die belangen minder zwaar gewogen dan wanneer deze gemaakt zijn in een specifieke setting en die bijvoorbeeld de betrokken persoon in een negatief daglicht kunnen plaatsen of waardoor de betrokken persoon ernstige reputatieschade kan ondervinden.

Belangenafweging

Bij de vraag of de geportretteerde zich kan verzetten tegen verdere publicatie, speelt doorgaans een belangenafweging een rol. Die belangenafweging vindt plaats aan de hand van journalistieke vrijheid tegenover de bescherming van privéleven. Is het portret genomen binnen een compromitterende setting of kan deze (ernstige) potentiële reputatieschade voor de geportretteerde met zich meebrengen, kan de geportretteerde actie ondernemen om daartegen op te komen.

Spoedeisendheid: kort geding

Een van de meest gebruikte methodes -als er sprake is van spoedeisendheid- is om een kort gedingprocedure tegen de publicist te starten. Op die manier kan worden voorkomen dat het portret verder wordt gepubliceerd, of kan in zijn geheel worden voorkomen dat het portret hoe dan ook openbaar wordt gemaakt. Aan de uitspraak in kort geding kan een dwangsomveroordeling worden gekoppeld. Op deze wijze kan de geportretteerde afdwingen dat de publicist zich zal houden aan hetgeen in de uitspraak van de rechtbank staat opgenomen. Als de publicatie reeds heeft plaatsgevonden kan de geportretteerde daarnaast verzoeken om een rectificatie. Het een en ander hangt samen met de belangenafweging in de procedure: of het privé- of commercieel belang van de geportretteerde zwaarder weegt dan het belang van journalistieke vrijheid. Overigens zijn deze twee belangen in beginsel evenwaardig.

Advocaat mediarecht

De advocaten van Advocatenkantoor Appelman hebben jarenlange ervaring op het gebied van mediarecht, waaronder het portretrecht. Wij kennen onze cliënten, zijn flexibel en kunnen de kosten laag houden. Doordat wij een klein team zijn, zijn de lijnen kort. Neem contact op voor nader advies van een van onze specialisten.