Juridisch ouderschap vormt de basis voor onder meer het kunnen verkrijgen van ouderlijk gezag. Meestal heeft dit betrekking op de biologische ouders, maar dat hoeft niet. In dit blog bespreekt onze advocaat personen- en familierecht wanneer iemand volgens de wet juridische ouder is en wat daarvan de gevolgen zijn.
Juridisch ouderschap
Volgens de wet kan een kind nooit meer dan twee juridische ouders hebben. Wettelijk gezien is moeder uit wie het kind geboren wordt, de juridisch moeder. Dat geldt ook als er sprake is van draagmoederschap. Daarnaast kan een moeder ook juridisch ouder worden door (stief)adoptie. Bij duomoeders kan de vrouwelijke partner van de moeder het kind tot slot ook erkennen. Een voorwaarde is dat het kind niet reeds erkend is.
Wanneer is de vader juridisch ouder?
Een vader kan op vier verschillende manieren juridisch ouder worden. Is het kind geboren binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap met de moeder? De vader is dan van rechtswege de juridisch ouder. In alle overige gevallen moet de vader het kind eerst erkennen om juridisch ouder te worden. Hetzelfde geldt als zijn vaderschap gerechtelijk wordt vastgesteld.
Juridisch ouder door (stiefouder)adoptie
Daarnaast kunnen de vader en moeder juridisch ouder worden door adoptie: bijvoorbeeld een stiefouderadoptie. Als de rechtbank dit toewijst, worden de juridische banden tussen het kind en de andere ouder verbroken. Vervolgens komen die tussen het kind en de stiefouder tot stand. De banden tussen het kind en de partner van de stiefouder blijven (uiteraard) in stand. Als het te adopteren kind meerderjarig is, dan is er niet (langer) sprake van gezag. Er ontstaat echter wel juridisch ouderschap tussen de ouder en het kind. Dat betekent onder meer dat het kind en de ouder over en weer erfgenamen worden.
Wat zijn de gevolgen van juridisch ouderschap?
De gevolgen van juridisch ouderschap zijn hetzelfde als die van erkenning. Één daarvan is dat de juridisch ouder onderhoudsplichtig wordt jegens het kind tot de leeftijd van 21. Daarnaast worden het kind en de juridisch ouder over en weer erfgenaam. Als de ouders uit elkaar gaan, hebben zij recht op omgang, informatie en consultatie. Als het kind niet de Nederlandse nationaliteit bezit en de adopterende stiefouder wel, dan verkrijgt het kind bovendien de Nederlandse nationaliteit. Bij erkenning is hier niet altijd sprake van.
Wat is het verschil tussen juridisch ouderschap en gezag?
Juridisch ouderschap en ouderlijk gezag zijn twee verschillende zaken. Ouderlijk gezag stopt zodra het kind 18 jaar wordt. Als u op basis van het bovenstaande juridisch ouder bent, dan heeft u het ouderlijk gezag als:
– Het kind geboren is binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap; of
– Het kind geboren is vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap, maar het kind is erkend; of
– Er sprake is van een (stiefouder)adoptie; of
– U met uw partner het gezamenlijk gezag heeft aangevraagd bij de rechtbank.
Het gevolg van ouderlijk gezag is dat u verplicht bent om bij te dragen in de zorg en opvoeding van het kind. Juridisch ouderschap op zichzelf brengt deze plicht niet met zich mee.
Waarom ons
