Als ouders het gezag hebben, zijn zij verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van het kind. De moeder heeft vrijwel altijd van rechtswege het ouderlijk gezag. Voor de vader geldt dit niet altijd. Wanneer de vader het gezag heeft en hoe hij dit kan aanvragen, legt onze advocaat personen- en familierecht uit.
Gezamenlijk gezag en eenhoofdig gezag
Zijn de vader en moeder biologisch ouders van het kind? Dan hebben zij niet altijd automatisch het (gezamenlijk) gezag. Per definitie geldt dat de moeder bij de geboorte van het kind van rechtswege het eenhoofdig gezag heeft.
Gezag bij huwelijk of geregistreerd partnerschap
Is het kind geboren binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap tussen de vader en moeder? De vader heeft dan ook van rechtswege het ouderlijk gezag. Hier hoeft hij niets voor te doen. Dit geldt ook voor kinderen die geboren zijn vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Voorwaarde is wel dat de vader de kinderen heeft erkend.
Juridisch ouderschap
Als er geen sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan oefent de moeder het gezag alleen uit. Zij kan samen met de vader het gezag gezamenlijk aanvragen bij de rechtbank. Of hiervoor een advocaat nodig is, hangt af van de situatie: ingeval van juridisch ouderschap is er geen advocaat nodig. Let wel dat de biologische ouders niet per definitie juridisch ouders zijn. Zowel de moeder als de vader kunnen op verschillende wijzen juridisch ouder worden.
Juridisch moeder
De moeder wordt als juridisch ouder aangemerkt in de volgende gevallen:
- door de geboorte van het kind;
- door erkenning (bijvoorbeeld ingeval van duo-ouders);
- ingeval van draagmoederschap.
Juridisch vader
De vader wordt als juridisch ouder aangemerkt in de volgende gevallen:
- door erkenning van het kind (niet nodig bij een geboorte binnen een huwelijk of g.p.);
- een gerechtelijke vaststelling van het vaderschap;
- bij de geboorte van het kind binnen een huwelijk of g.p.
Adoptie
Tot slot kan juridisch ouderschap ontstaan door adoptie. Een gevolg van adoptie is echter dat het gezag van rechtswege tot stand komt. Ingeval van een stiefouderadoptie door de vader hoeven de ouders dus nooit het gezamenlijk gezag aan te vragen. Het gaat daarbij overigens om niet-biologisch ouderschap.
Gezamenlijk gezag aanvragen
Zijn de vader en moeder juridisch ouder van het kind? Als er geen sprake is van een adoptie of een geboorte binnen het huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan moet de vader het ouderlijk gezag aanvragen. Per definitie betekent dit een aanvraag voor gezamenlijk gezag. Daar zijn wel voorwaarden aan verbonden. De belangrijkste zijn:
- De ouders doen de aanvraag samen;
- Er is niet eerder sprake geweest van een gezagsbeëindigende maatregel;
- Enkel de moeder oefent het gezag uit.
Online aanvraag
Als de ouders aan deze voorwaarden voldoen, kunnen zij via het online formulier via rechtspraak.nl het gezamenlijk gezag aanvragen. Dit is kosteloos en de ouders hebben daarvoor ook geen bijstand van een advocaat nodig. Voor de aanvraag zelf is wel Digid vereist.
Toestemming moeder
Belangrijk hierbij is dat de moeder niet verplicht is om toestemming te verlenen aan de vader. Zij het kan het gezamenlijk gezag dan ook weigeren. Als dat het geval is, kan de vader het gezag enkel nog aanvragen via een reguliere rechtbankprocedure. De vader heeft daarvoor wel bijstand van een advocaat nodig. Is er sprake van juridisch ouderschap en is er (nog) geen omgang? In dat geval kan de vader in één procedure verzoeken om een omgangsregeling vast te stellen en hem te bekleden met het (gezamenlijk) gezag. De rechtbank toetst alsdan aan het klemcriterium.
Onderzoek RvdK
Bij een reguliere aanvraag bij de rechtbank doet de RvdK meestal een kort gezinsonderzoek. Als de Raad een positief advies uitbrengt, dan sluit de rechtbank zich daar meestal bij aan. In dat geval zal de vader voortaan met de moeder het gezamenlijk gezag uitoefenen. Gaat het na verloop van tijd toch niet goed? Onder voorwaarden kan de rechtbank na een bepaald tijdsverloop – op verzoek van een ouder of beide ouders – het gezamenlijk gezag wijzigen.
Waarom ons
