Ouders met gezag zijn verplicht om bij te dragen in de zorg en opvoeding over hun kinderen. In veel gevallen is het zo dat de moeder het eenhoofdig gezag heeft. Geeft de moeder geen toestemming voor het gezamenlijk gezag, dan moet de vader het gezag aanvragen via de rechtbank. Dit verloopt via een advocaat. Onze advocaat personen- en familierecht legt uit hoe deze procedure in zijn werk gaat.
Aantekening gezagsregister
De eerste stap die ouders samen kunnen maken is om een aantekening te plaatsen in het gezagsregister. Dat is kosteloos en hoeft niet via een advocaat. Het gezagsregister is online toegankelijk via rechtspraak.nl. De moeder moet dan wel voor de aanvraag haar toestemming geven. Geeft zij deze niet, dan kan de vader het gezag alleen aanvragen via een verzoek gericht aan de rechtbank. Daarvoor heeft de vader wel een advocaat nodig.
Onderzoek Raad voor de Kinderbescherming
Ligt het verzoek eenmaal bij de rechtbank, dan krijgt de Raad voor de Kinderbescherming doorgaans de opdracht om een gezinsonderzoek in te stellen. Die stellen vervolgens in een onderzoeksrapport een advies op. Uitgangspunt is dat beide ouders het ouderlijk gezag moeten hebben, zodat het advies meestal dan ook positief is. Meestal volgt een negatieve beslissing (door de rechtbank) als voldaan is aan het klemcriterium. Daarop wordt hierna ingegaan.
Klemcriterium
Het klemcriterium betekent dat de rechtbank toetst of ouders het gezag kunnen dragen op een manier die in het belang van het kind is. Wat in het belang van het kind is, verschilt van geval tot geval. Een voorbeeld waarin eventueel sprake kan zijn van het klemcriterium is wanneer ouders het niet eens worden over de schoolkeuze van hun kind en het daarin betrekken. Zeer algemeen gezegd is voldaan aan het klemcriterium als de ouders (op geen enkele wijze) in gezamenlijk overleg beslissingen kunnen nemen en dit mogelijk een gevaar vormt voor de ontwikkeling van het kind.
Mediationtraject bij onderlinge problemen
Als de moeder geen toestemming geeft voor gezamenlijk gezag, dan ligt daar vaak een onderliggende oorzaak aan ten grondslag. De ouders kunnen in dat geval proberen om mediation te overwegen. Er bestaan ook diverse hulpverleningstrajecten. Het kan zijn dat er (praktische) bezwaren zijn tegen gezamenlijk gezag. Zolang de ouders in staat zijn om gezamenlijke beslissingen over het kind te nemen, dan geldt als uitgangspunt dat de vader het ouderlijk gezag moet kunnen krijgen. Daarbij staat het belang van het kind voorop. Hulpverleningstrajecten kunnen daarin een positieve rol spelen.
Praktijkcasus: aanvraag gezamenlijk gezag
Een vader verzocht onlangs via de rechtbank om hem met het gezamenlijk gezag te bekleden. Zowel de rechtbank als het hof wezen deze verzoeken af. Het ging om een kind dat geboren was in 2009 (zodoende elf jaar oud). De moeder had het eenhoofdig gezag. In 2014 waren de ouders uit elkaar gegaan. In eerste instantie had de rechtbank de procedure aangehouden en partijen verwezen naar een hulpverleningstraject. Dit traject had niet tot het gewenste resultaat geleid. De RvdK had een kort aanvullend onderzoek verricht en geadviseerd om het verzoek van de vader af te wijzen. Op basis hiervan en de hierna te bespreken gronden wees de rechtbank het verzoek af.
Voortdurende strijd tussen ouders
Het bleek dat tussen de ouders continue sprake was van ruzie. Het hulpverleningstraject (Zorgpad Complexe Scheiding) had hierin geen verandering gebracht. Op basis van het klemcriterium meende het hof, net als de rechtbank, dat gezamenlijk gezag de ontwikkeling van het kind zou bedreigen. De ouders voerden continue strijd. Het kind had zelf in een geschreven brief aangegeven dat zij het moeilijk vond dat haar ouders voortdurend ruzie maakten.
Enkel kunnen maken van afspraken niet voldoende voor gezag
Het hof overwoog dat het enkel kunnen maken van afspraken tussen ouders niet voldoende was voor gezamenlijk gezag. Hevige strijd, verwijten en onrust is immers niet in het belang van het kind. Daarbij kwam dat de vader de moeder verweet niet te communiceren, maar dit vond geen bevestiging in de processtukken. Tijdens de zitting bij het hof bleek dat de strijd tussen de ouders nog volop aanwezig was. De ouders verschilden in vrijwel alles van mening, beschuldigden elkaar over en weer en maakten onderling verwijten een aandeel te hebben in de slechte communicatie. Het hof achtte het van belang dat het rust zou krijgen en wees het verzoek van de vader om gezamenlijk gezag af.
Waarom ons
