Erkenning vormt een van de wettelijke mogelijkheden voor de vader om juridisch ouder te worden. Is er geen sprake van een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan kan de vader enkel juridisch ouder worden door de kinderen te erkennen. Wenst de vader het kind niet te erkennen, dan kan de moeder een procedure starten tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Dit komt vaak aan de orde in het kader van een eventuele alimentatieplicht. Al is de biologische vader als verwekker van het kind van rechtswege verplicht alimentatie te betalen, is in de praktijk vereist dat het vaderschap gerechtelijk wordt vastgesteld. Hoe dit in zijn werk gaat, bespreekt onze advocaat personen- en familierecht.
Juridisch ouderschap
Volgens de Nederlandse wet is de moeder van rechtswege de juridisch ouder. Als het kind wordt geboren buiten een huwelijk of geregistreerd partnerschap, wordt de vader enkel juridisch ouder door erkenning. Tot die tijd heeft alleen de moeder het ouderlijk gezag.
Alimentatieplicht verwekker
Of de vader het kind al dan niet wil erkennen, maakt voor de alimentatieplicht niets uit: de wet bepaalt dat de verwekker van het kind verplicht is om te voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding van het kind. Heeft het kind al twee juridische ouders (bijvoorbeeld door een geboorte binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap), dan geldt dit niet.
Gerechtelijke vaststelling vaderschap
Als onduidelijkheid bestaat over de vraag wie de biologische vader is, kan de rechtbank het vaderschap gerechtelijk vaststellen. In dat geval dient de vader een DNA-test te ondergaan. De moeder kan dit met behulp van een advocaat realiseren door middel van een verzoekschriftprocedure bij de rechtbank. Stelt de rechtbank het vaderschap vast, dan brengt dat dezelfde gevolgen met zich mee als ware hij het kind erkend heeft. De vader krijgt door de vaststelling wel recht op omgang met het kind.
Vermoeden van vaderschap
Als de vader het kind niet wil erkennen, dan komt de vraag aan de orde of hij mee wil werken aan een DNA-test. Het antwoord hierop luidt meestal negatief. In het civiele recht kan iemand niet worden gedwongen om tegen zijn wil mee te werken aan een DNA-test. In dat geval kan de rechtbank echter een rechtsvermoeden toepassen. Dit betekent dat als de vader op goede gronden een DNA-test weigert, de rechtbank voorshands van oordeel kan zijn dat het biologisch vaderschap gegeven is.
Kosten DNA-test
De kosten voor een DNA-test zijn tamelijk hoog. In het personen- en familierecht geldt als uitgangspunt dat partijen hun eigen proceskosten betalen. Weigert de vader op goede gronden een DNA-test, dan kan de rechtbank besluiten dat de kosten van de DNA-test voor zijn rekening komen.
Vervangende toestemming
Wil de moeder daarentegen niet dat de vader het kind erkend maar wil de vader dit wel? In principe is medewerking van de moeder nodig. Als de moeder haar toestemming voor de erkenning weigert, kan de vader een procedure starten bij de rechtbank om vervangende toestemming. Ook in dat geval kan de rechtbank het vaderschap gerechtelijk vaststellen door middel van een DNA-test. Deze gerechtelijke vaststelling kan worden vernietigd als er sprake is van (onder meer) bedrog.