Stiefouderadoptie

Stiefouderadoptie heet ook wel een eenouderadoptie of partneradoptie. Door stiefouderadoptie verkrijgt de stiefouder gezamenlijk gezag, kan het kind de achternaam van de stiefouder verkrijgen en ontstaat een familierechtelijke betrekking tussen de stiefouder en het stiefkind. Een procedure tot stiefouderadoptie verloopt via de rechtbank. Een advocaat is daarbij altijd verplicht.

Voorwaarden stiefouderadoptie

De Nederlandse wet stelt een aantal voorwaarden aan een verzoek tot stiefouderadoptie. De belangrijkste voorwaarden zijn:

1. de stiefouder heeft voorafgaand aan het verzoek drie jaar met de partner samengewoond (zie hierna);
2. de stiefouder en de partner hebben tenminste één jaar samen voor het kind gezorgd;
3. de partner van de stiefouder heeft het eenhoofdig gezag (zie hierna);
4. de andere biologische ouder van het kind (de ex-partner) spreekt het verzoek niet tegen (zie hierna).

Drie jaar samengewoond?

De wetgever heeft als voorwaarde gesteld dat de stiefouder en de partner (in beginsel) drie jaar moeten hebben samengewoond voorafgaand aan het verzoek. Dit is echter geen harde eis: de achterliggende ratio van deze bepaling is namelijk om na te gaan of er sprake is van een stabiele relatie tussen de stiefouder en de partner. In de praktijk komt het vaak voor dat er geen sprake is van een gezamenlijke huishouding en/of dat de ouders niet officieel, maar wel feitelijk op een gezamenlijk adres samen wonen. In eerste instantie kunnen de stiefouder en diens partner de samenlevingstermijn bewijzen door de registratie uit de basisregistratie personen (BRP), maar bijvoorbeeld ook door getuigenverklaringen. Voldoen de stiefouder en de partner (nog) niet aan de samenlevingstermijn, dan kan de rechtbank desondanks de adoptie uitspreken als dit in het belang van het kind is.

Gezag van de andere ouder

Bij stiefouderadoptie vereist de wet dat de partner van de stiefouder eenhoofdig gezag heeft. Als de ouders nog gezamenlijk gezag hebben kan de rechtbank dat eventueel gelijktijdig met een procedure tot stiefouderadoptie wijzigen. Aansluitend verkrijgt de (stiefouder) door de adoptie van rechtswege het gezamenlijk gezag. Daardoor mag de stiefouder samen met de partner voortaan alle belangrijke beslissingen nemen aangaande het kind. Het gezag blijft in stand tot het kind de meerderjarige leeftijd bereikt, daarna vervalt het van rechtswege.

Tegenspraak ouder

In principe mag de andere ouder het verzoek niet tegenspreken. Deze is – als juridisch ouder – in de meeste gevallen belanghebbende in de procedure. Dat betekent dat deze een afschrift van het ingediende verzoekschrift ontvangt en verweer zal kunnen voeren.

Als de ouder het verzoek tegenspreekt, kan de rechtbank dit onder voorwaarden passeren. Dit kan onder meer als de ouder bijvoorbeeld de zorg en opvoeding over het kind heeft verwaarloosd of als de ouder nauwelijks in gezinsverband met het kind heeft samengeleefd. Het belang van het kind staat hierbij te allen tijde voorop. Als de ouder niet op de zitting verschijnt, gaat de rechtbank ervan uit dat de ouder het verzoek niet tegenspreekt.

Mening kind 12 jaar en ouder

Als het kind ouder is dan 12, dan mag het zijn of haar mening over het verzoek kenbaar maken bij de rechtbank. In een informeel tweegesprek met de rechter gaat de rechter dan na hoe het kind tegenover het verzoek staat. Is een mondeling kindgesprek niet mogelijk (bijvoorbeeld omdat het gezin in het buitenland verblijft), dan kan het kind zijn of haar mening ook schriftelijk kenbaar maken. Op rechtspraak.nl staat informatie over hoe een kindgesprek in zijn werk gaat. De rechtbank betrekt in haar beoordeling op het verzoek het standpunt van het kind. Wijst de rechtbank het verzoek tot stiefouderadoptie toe, dan kunnen de ouders de achternaam van het kind wijzigen: dit wordt dan die van de stiefouder of de andere biologische ouder.

Gezagswijziging in combinatie met achternaamswijziging

Een ‘lichtere’ variant op stiefouderadoptie is een verzoek tot gezamenlijk gezag, eventueel in combinatie met een verzoek tot achternaamswijziging van het kind. Meer informatie daarover kunt u lezen op de pagina over wijziging van het ouderlijk gezag. De voorwaarden hiervoor zijn iets soepeler. Het verschil met stiefouderadoptie is dat de familierechtelijke banden tussen het kind en de andere biologische ouder in stand blijft. De stiefouder en het kind worden dan over en weer (onder meer) geen wettelijk erfgenaam, maar het kind kan wel de achternaam van de stiefouder verkrijgen en de stiefouder krijgt ook het gezamenlijk gezag.

Stiefouderadoptie als oorspronkelijk ouder is overleden

Soms komt het voor dat een van de ouders is overleden. De nieuwe partner van de andere ouder kan dan onder dezelfde voorwaarden het kind adopteren. De familieleden worden in de procedure in principe niet erkend, want enkel de ouder is in de procedure belanghebbende. Familie heeft in dat kader dan ook geen recht van tegenspraak. Wel kan het zijn dat de rechtbank de familie aanmerkt als informant: zij kunnen dan hun mening over het verzoek kenbaar maken.

Stiefouderadoptie bij meerderjarigheid

Een voorwaarde voor adoptie is dat het te adopteren kind op de dag van eerste indiening van het verzoek minderjarig is. Is het te adopteren kind inmiddels meerderjarig, dan gelden er andere voorwaarden. Daarover kunt u meer lezen op de pagina over adoptie van een volwassene. Ook leest u een voorbeeldartikel van een situatie waarbij de rechtbank een verzoek tot volwassenenadoptie toewees.

Procedure

Een procedure tot stiefouderadoptie duurt in de regel circa 6 maanden. In speciale gevallen kan de rechtbank het verzoekschrift versneld in behandeling nemen. De rechtbank van de woonplaats van de verzoekende partij (de stiefouder) neemt het verzoek in behandeling. Vaak voert de Raad van de Kinderbescherming voorafgaand aan de zitting een gezinsonderzoek uit. Dat bestaat doorgaans uit 2-3 gesprekken. Op basis van dat onderzoek stelt de RvdK een rapport op en brengt advies uit aan de rechtbank. Eventueel mede naar aanleiding van het kindgesprek en de mondelinge behandeling ter zitting neemt de rechtbank een beslissing.

Veelgestelde vragen

Voor meer informatie over de procedure tot stiefouderadoptie kunt u terecht op onze webpagina met veelgestelde vragen. Daarin wordt ook beschreven welke alternatieven er zijn voor een verzoek tot stiefouderadoptie en volgt nadere informatie over de lichtere variant, namelijk aanvraag gezamenlijk gezag met (eventueel) een achternaamswijziging van het kind. Zie voor praktijkvoorbeelden de pagina over voorbeelduitspraken stiefouderadopties.

Kosten partneradoptie

Voor een verzoek tot partneradoptie betaalt u doorgaans het uurtarief van de advocaat en rechtbankkosten (griffierecht). Deze kosten variëren al snel van € 1200,- tot € 2500,- excl. BTW en griffierecht: dit is afhankelijk van het uurtarief van de advocaat, diens expertise en de complexiteit van de procedure.

Voor een procedure tot partneradoptie hanteren wij een standaardtarief ad. € 1200,- excl. BTW en rechtbankkosten (griffierecht). In dit bedrag zitten eventuele reiskosten inbegrepen. Als u recht heeft op pro-deo (ook wel: toevoeging), dan zijn de kosten aanzienlijk lager. Onze advocaat stemt dit met u af.

Meer informatie over een adoptieprocedure?

Advocatenkantoor Appelman heeft jarenlange ervaring in het algemeen adoptierecht en heeft met succes verschillende soorten adoptiezaken in behandeling genomen. Denk hierbij aan stiefouderadopties, interlandelijke adopties, adopties van meerderjarigen en AMA’s. Neem contact op met een van onze advocaten om u geheel vrijblijvend te laten informeren over een procedure tot stiefouderadoptie. Dat kan via 072 512 3229 of via [email protected].