Uitspraak rechtbank Oost-Brabant d.d. 14 maart 2023

 Op 14 maart 2023 heeft de Rechtbank Oost-Brabant een belangrijke uitspraak gedaan met betrekking tot de wijziging van de geslachtsvermelding in een geboorteakte. De zaak, met zaaknummer C/01/386430 / FA RK 22-4478, valt onder het rechtsgebied van personen- en familierecht. Het betreft een enkelvoudige zaak van eerste aanleg. De uitspraak heeft betrekking op de wijziging van de geslachtsvermelding naar “X” en de voornaamswijziging van de betrokkene. Advocaat personen- en familierecht Edward Appelman bespreekt de casus.

Procedureverloop

De procedure tot wijziging van het geslacht werd aangevangen met een verzoekschrift, ingediend op 13 oktober 2022. De ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente kreeg gelegenheid om schriftelijk op het verzoek te reageren bij de rechtbank. Op 10 maart 2023 vond de mondelinge behandeling bij de rechtbank plaats met alle partijen, echter de ambtenaar van de burgerlijke stand was afwezig. [A] was geboren op [geboortedatum] in [geboorteplaats] en heeft de Nederlandse nationaliteit. Het verzoek van [A] hield in dat de geslachtsvermelding in de geboorteakte gewijzigd zou worden naar “X” en dat de voornamen zouden worden gewijzigd naar [voornamen].

Beoordeling rechtbank

De rechtbank moest beoordelen of het verzoek tot wijziging van de geslachtsvermelding mogelijk was. Uit de voorgaande correspondentie bleek dat de ambtenaar geen bezwaar had tegen toewijzing van de primaire verzoeken.

Rechtbank: geen wettelijke basis, maar wel maatschappelijke erkenning voor genderneutrale geslachtsbeleving

De rechtbank overwoog dat er nog geen wettelijke basis was voor het primaire verzoek om de geslachtsaanduiding te wijzigen naar “X”. Echter, gezien de maatschappelijke en juridische erkenning van een neutrale geslachtelijke identiteit, oordeelde de rechtbank dat er sprake was van een ongerechtvaardigd onderscheid tussen personen die zich identificeren als een ander geslacht en personen die zich identificeren als non-binair.

Verwijzing naar relevante jurisprudentie

De rechtbank verwees naar een uitspraak van de rechtbank Amsterdam en het amendement op het Burgerlijk Wetboek dat registratie van “X” als geslachtsaanduiding mogelijk maakt zonder tussenkomst van de rechter. Op basis hiervan besloot de rechtbank het primaire verzoek toe te wijzen en gelastte de ambtenaar om de geboorteakte van [A] aan te passen met de vermelding van het gewijzigde, non-binaire geslacht “X”.

Verzoek voornaamswijziging

Daarnaast werd het verzoek tot voornaamswijziging behandeld, hoewel deze zaak eigenlijk onder de bevoegdheid van de rechtbank Midden-Nederland viel. Om proceseconomische redenen besloot de rechtbank het verzoek toch in behandeling te nemen. In dat verband oordeelde de rechtbank dat de verzochte voornaamswijziging voldeed aan de wettelijke eisen en wees het verzoek van de persoon toe. De rechtbank was van mening dat de gewenste naam passend was bij de identiteit en het zelfbeeld van de persoon en dat het in het belang was van diens welzijn.

Toewijzing van het verzoek tot wijziging geslacht in een “X”

Daarnaast besloot de rechtbank ook om de geslachtsvermelding in de geboorteakte te wijzigen naar “X”. Dit werd gedaan op basis van de uitspraak van het Europees Hof van Justitie, waarin werd gesteld dat het verplicht stellen van een geslachtsaanduiding in de geboorteakte in strijd kan zijn met het recht op privacy en non-discriminatie.

Overwegingen rechtbank

De rechtbank erkende dat het vaststellen van iemands genderidentiteit een persoonlijke aangelegenheid is en dat het niet passend is om mensen te dwingen in de traditionele mannelijke of vrouwelijke categorieën. Door de geslachtsvermelding in de geboorteakte te wijzigen naar “X” wordt er ruimte geboden voor genderdiversiteit en respect voor de zelfgekozen genderidentiteit van de persoon.

Deze uitspraak is een belangrijke stap voorwaarts in de erkenning van genderdiversiteit en het waarborgen van de rechten van individuen die zich niet identificeren als uitsluitend man of vrouw. Het markeert een verschuiving in de maatschappelijke en juridische benadering van genderidentiteit en draagt bij aan het streven naar inclusiviteit en gelijke behandeling van alle individuen, ongeacht hun genderidentiteit.