In een hoger beroepsprocedure (klik hier voor de uitspraak) heeft de Centrale Raad van Beroep geoordeeld dat het inzien van reisgegevens door DUO rechtmatig is. Daarmee staat in beginsel vast DUO het inzien van reisgegevens mag inzetten als controlemiddel om na te gaan of een student recht heeft op studiefinanciering.
Aanleiding voor de zaak was een student waarvan DUO had geoordeeld dat deze thuiswonend was, terwijl de student zelf bij DUO had aangegeven uitwonend te zijn. De student kon op die manier aanspraak maken op een hogere studiefinanciering. In de procedure werd dit door DUO betwist, waardoor een bedrag van €8.500,- werd teruggevorderd.
Controles
DUO trachtte door middel van controles te onderzoeken of de student daadwerkelijk thuiswonend of uitwonend was. Omdat de controleurs geen toegang kregen tot het adres trachten zij door middel van alternatieven te achterhalen of de woonsituatie overeenkwam met de werkelijkheid. Dit resulteerde erin dat de controleurs reisgegevens hebben opgevraagd bij TLS. De student betoogde in de procedure dat deze handelswijze in strijd was met het recht op bescherming van haar persoonlijke levenssfeer.
Persoonsgegevens
De rechter stelt vast dat reisgegevens kunnen worden aangemerkt als persoonsgegevens, waardoor deze vallen onder de reikwijdte van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Partijen verschilden echter van mening over de vraag of de inbreuk in dit geval gerechtvaardigd was. DUO baseerde deze grondslag op een aantal bepalingen uit de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Ook worden studenten voorgelicht over de mogelijkheid dat door middel van controles wordt achterhaald in hoeverre er recht is op studiefinanciering. Hierdoor was voorzienbaar voor de student dat DUO, door middel van het opvragen van reisgegevens, controle zou uitvoeren over haar feitelijke woonsituatie.
Proportioneel en subsidiair
De volgende vraag die de rechter beantwoordt is of de inbreuk proportioneel en subsidiair is. Dit is een van de vereisten om tot een doelmatige controle over te kunnen gaan. De Raad stelt dat het doel van het opvragen is geweest om misbruik en fraude van sociale uitkeringen tegen te kunnen gaan. Gezien het feit dat de controleurs bovendien al gebruik hadden geprobeerd te maken van andere, minder ingrijpende voorzieningen, concludeerde de rechter dat er geen minder ingrijpende alternatieven meer voorhanden waren. Ook werd het inzien van de reisgegevens als proportioneel beschouwd, gelet op het feit dat er geen andere informatie werd getracht te achterhalen dan louter de vraag waar de student haar werkelijke verblijfplaats had. Om die reden was het handelen van DUO ook op die grond in overeenstemming met haar bevoegdheden uit de Awb.
Terugbetaling
De student leek in eerste instantie in het ongelijk te worden gesteld. Toch was er een kleine twist in de zaak: de student gaf namelijk als verklaring voor het vele reizen aan, dat zij haar zieke moeder vaak opzocht om te kunnen verzorgen. DUO kon dit argument onvoldoende weerleggen, waardoor de student uiteindelijk toch in het gelijk werd gesteld en het bedrag van €8.500,- niet hoefde terug te betalen.
Waarom ons
