Adoptiefouders die in het buitenland een adoptieprocedure afronden, verkrijgen van de autoriteiten vaak een origineel afschrift van de geboorteakte. In Nederland is dit een belangrijk document. Zo kunnen wijzigingen die gebaseerd zijn op de geboorteakte alleen plaatsvinden als die geboorteakte in Nederland is ingeschreven. Vaak levert die inschrijving geen probleem op, maar een uitspraak van de rechtbank Overijssel uit 2014 laat zien dat adoptiefouders vaak tegen grote problemen aan kunnen lopen. Onze advocaat bespreekt de procedure en legt uit wat de adoptiefouders in zo’n geval kunnen ondernemen.
Adoptie rechtsgeldig in Nederland, geen geboorteakte
Nederland is aangesloten bij het Haags adoptieverdrag 1993. Het is belangrijk om te weten dat steeds vaker landen zich hierbij aansluiten. De kans is daardoor ook groter dat aspirant-adoptiefouders te maken krijgen met deze ‘adoptievariant’. Kort gezegd komt het erop neer dat als de aspirant-adoptiefouders hun gewone verblijfplaats in Nederland hebben en het adoptiefkind in het land waar de adoptie plaatsvindt, de adoptie-uitspraak zonder meer geldig is in Nederland. Voorwaarde is dan wel dat dat land is aangesloten bij het Haags adoptieverdrag 1993. Ook moeten de aspirant-adoptiefouders een conformiteitsverklaring krijgen van de autoriteiten. Dit is het bewijs dat de adoptie tot stand is gekomen -aldus conform- onder de bepalingen van het Haags adoptieverdrag 1993.
Aparte procedure tot vaststelling geboortegegevens
Daarnaast is het belangrijk om te weten dat in dat geval de adoptie in Nederland altijd erkend wordt. Zelfs als de adoptiefouders geen originele geboorteakte van het adoptiefkind hebben. Dat kan een vreemde situatie opleveren, want het adoptiefkind heeft dan wel automatisch de Nederlandse nationaliteit en kan een Nederlands paspoort aanvragen. Om die reden moet in Nederland in een enkel geval een aparte procedure worden gevoerd om de geboortegegevens van het adoptiefkind vast te stellen.
Geboortegegevens vaststellen: eenvoudige zaak?
Nu zou het voor het voor de hand liggen dat een dergelijke vaststelling eenvoudig is. Immers, de adoptie-uitspraak is in Nederland erkend en ingeschreven in de registers en het kind heeft een Nederlands paspoort waarop de geboortedatum- en plaats staan. In de praktijk is die vaststelling echter niet eenvoudig, omdat het uitgangspunt is dat altijd een originele geboorteakte wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Een belangrijk onderdeel daarvan is namelijk dat op de geboorteakte de gegevens van de oorspronkelijke ouders van het adoptiefkind vermeld staan. Zo lang die akte niet aanwezig is, moet aldus op een andere manier zoveel als mogelijk informatie worden aangeleverd waaruit deze geboortegegevens blijken.
Praktijkvoorbeelden
Een land waar dit veelvuldig voorkomt is Zuid-Afrika. Zuid-Afrika is aangesloten bij het Haags adoptieverdrag 1993. Een daar tot stand gekomen adoptie-uitspraak wordt dus in Nederland van rechtswege erkend en ingeschreven. Zuid-Afrika heeft echter een wetswijziging in 2005 ingevoerd, waardoor de geboortegegevens van de oorspronkelijke moeder niet langer meer op de geboorteakte van het kind vermeld worden. Op grond van hetgeen hiervoor vermeld kan die geboorteakte dus in beginsel niet in Nederland worden ingeschreven. Deze variant op de Zuid-Afrikaanse geboorteakte heet ook wel een ‘verkorte’ geboorteakte.
Feitelijke geboortegegevens bepalend voor inschrijving
Zuid-Afrika verstrekt daarnaast een andere variant, namelijk onverkorte geboorteaktes. Dit heet ook wel een ‘herregistratie’. Als de namen van het kind door de adoptie-uitspraak zijn gewijzigd, worden deze nieuwe namen van het kind op de geboorteakte vermeld. Daarnaast worden niet langer de namen van de oorspronkelijke ouders op de geboorteakte vermeld, maar in plaats daarvan de namen van de adoptiefouders. Het laat zich raden: ook deze geboorteakte is niet vatbaar voor inschrijving in de registers van de burgerlijke stand Den Haag omdat deze niet de feitelijke situatie weergeeft ten tijde van de geboorte. Aldus kunnen adoptiefouders bij een adoptieprocedure in Zuid-Afrika niet anders dan de geboortegegevens van het adoptiefkind in Nederland (opnieuw) te laten vaststellen.
Belang van inschrijving c.q. vaststelling van geboortegegevens in Nederland
Tot slot: het voornaamste belang voor een adoptiefkind dat zijn geboorteakte in Nederland is ingeschreven (ook wel: dat de ambtenaar officieel een Nederlandse geboorteakte heeft opgemaakt) is dat dit een voorwaarde is voor het aangaan van een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Zonder die officiële procedure is dat niet mogelijk. Daarnaast hanteert Zuid-Afrika sinds enkele jaren een strikt beleid m.b.t. reizen met minderjarigen: álle minderjarige kinderen die met hun ouders reizen, moeten beschikken over een Engelstalig afschrift van de geboorteakte. Adoptiefouders die geen (Engelstalige) Zuid-Afrikaanse geboorteakte kunnen verkrijgen, kunnen dus niet met het minderjarige kind naar Zuid-Afrika reizen.
Advies advocaat
Voor vragen n.a.v. deze bijdrage kunt u contact opnemen met onze advocaat E.P.J. Appelman.
Waarom ons
