Een persoon die door de (familie)rechter kan worden aangesteld bij een belangenconflict tussen het kind en zijn ouders of voogd. Meestal gebeurt dit ambtshalve (op eigen initiatief van de rechter) bij (lopende) procedures over echtscheiding, omgang, voogdij en gezag, ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing. Bij afstammingsprocedures benoemt de rechter altijd een bijzondere curator. Daarnaast kunnen ouders, voogden of andere belanghebbenden bij de rechter een verzoek indienen tot benoeming van een bijzondere curator ingeval er sprake is van een belangenconflict over de verzorging, opvoeding of het vermogen van het kind.
De taken van de bijzondere curator worden nader geconcretiseerd bij zijn benoeming door de rechter, maar omvat in elk geval het voeren van gesprekken met alle betrokkenen. Hij brengt van die gesprekken verslag uit kan eventueel adviseren tot bemiddeling.
Een bijzondere curator dient niet te worden verward met een curator bij een ondercuratelestelling.