Door Edward Appelman op 30 oktober 2018 Leestijd: 3 minutes
Als een rechter uitspraak heeft gedaan die uitvoerbaar bij voorraad is, betekent dit dat de winnende partij het vonnis direct ten uitvoer kan leggen. De verliezende partij heeft doorgaans de mogelijkheid een rechtsmiddel in te stellen die deze tenuitvoerlegging verhindert, tenzij de rechter heeft bepaald dat het vonnis direct ten uitvoer kan worden gelegd. De verliezende partij kan in dat geval tenuitvoerlegging alsnog voorkomen door middel van een executiegeschil, zelfs als er sprake is van een verstekvonnis. Onze advocaat procesrecht legt dit laatste uit aan de hand van een recente uitspraak.
Feiten
De feiten: in het door A (een huurder) ingestelde executieprocedure tracht hij te voorkomen dat zijn woning wordt ontruimd, naar aanleiding van een door de verhuurder ingestelde procedure waarbij hij in het gelijk is gesteld. De huurder is in deze procedure op de mondelinge behandeling ter zitting verschenen en de rechter wees een
verstekvonnis. Na afloop van de procedure besluit de verhuurder het vonnis niet aan de huurder te betekenen, maar sluit zij met de huurder een overeenkomst tot uitstel van executie. Hiermee biedt de verhuurder de huurder feitelijk een nieuwe
huurovereenkomst aan, maar in plaats van
maandelijkse huurpenningen mag de huurder de woning blijven gebruiken als zij daartegenover een maandelijks bedrag aan ‘schadevergoeding’ aan de verhuurder betaalt. De huurder kan aldus in de woning blijven wonen.
Huurachterstand en betekening vonnis
Ondanks de gerechtelijke procedures en de overeenkomst tot uitstel van executie blijft de
huurachterstand echter bestaan. Uiteindelijk betekent de verhuurder het vonnis aan de huurder en zegt zij de
ontruiming aan. Die tracht daarop de tenuitvoerlegging van het vonnis en aldus de aangezegde ontruiming te voorkomen en start een
executiegeschil in
kort geding.
Voorwaarden voor het schorsen van de tenuitvoerlegging
De kort gedingrechter overweegt dat het hier gaat om een schorsing van een verstekvonnis. Al in 1983 heeft de Hoge Raad aangegeven wanneer de tenuitvoerlegging van een vonnis kan worden voorkomen: “
de rechter kan een de tenuitvoerlegging van een vonnis slechts schorsen of verbieden indien hij van oordeel is dat de executant - mede gelet op de belangen aan de zijde van de geëxecuteerde die door de executie zullen worden geschaad - geen in redelijkheid te respecteren belang heeft bij gebruikmaking van zijn bevoegdheid tot tenuitvoerlegging over te gaan. Dat zal het geval kunnen zijn indien het te executeren vonnis klaarblijkelijk op een juridische of feitelijke misslag berust of indien de tenuitvoerlegging op grond van na dit vonnis voorgevallen of aan het licht gekomen feiten klaarblijkelijk aan de zijde van de geëxecuteerde een noodtoestand zal doen ontstaan, waardoor een onverwijlde tenuitvoerlegging niet kan worden aanvaard.”
Toepasselijkheid verstekvonnis
De kort gedingrechter oordeelt dat de hoofdregel van de Hoge Raad ook geldt voor een verstekvonnis. Bij een executiegeschil vindt echter geen inhoudelijke toets plaats. De gedaagde partij heeft ook geen verweer kunnen voeren in de verstekprocedure, omdat hij immers niet is verschenen. Zulks brengt volgens de rechter niet mee dat bij het executiegeschil alsnog een inhoudelijke toets dient plaats te vinden, maar kan echter wel eerder dan bij een procedure op tegenspraak gewezen vonnis de conclusie wordt getrokken dat naderhand gebleken feiten en omstandigheden zouden hebben geleid tot een andere uitspraak, zouden deze in de procedure naar voren zijn gebracht.
Executiegeschil: misbruik van bevoegdheid ook mogelijk?
Aldus is de rechter van oordeel dat een vonnis, naast de twee genoemde gevallen (juridische en feitelijke misslag en noodtoestand), executie of
tenuitvoerlegging van het vonnis ook kan worden voorkomen als er sprake is van
misbruik van bevoegdheid. Daarvan kan sprake zijn, aldus de rechter, als rekening moet worden gehouden met de serieuze mogelijkheid dat de kantonrechter tot een andere beslissing zou zijn gekomen als de gedaagde partij de in het executiegeschil opgeworpen argumenten als verweer had aangevoerd. Daarvan is echter in onderhavige procedure niet gebleken, zodat de huurder alsnog door de rechter in het ongelijk wordt gesteld.
Opschortingsrecht huurder
Naast bovengenoemd feitenverloop is het voor zowel huurder als verhuurder van belang om te realiseren dat een huurder onder voorwaarden over kan gaan tot een
opschorting van huurtermijnen als bijvoorbeeld het gehuurde gebreken bevat. Dit komt omdat de verhuurder in dat geval namelijk zijn verplichtingen uit de huurovereenkomst jegens de huurder niet (geheel) nakomt.
