Door Edward Appelman op 20 augustus 2019 Leestijd: 3 minutes
Regelmatig stellen ouders de vraag tot welke leeftijd van het kind een omgangsregeling van kracht blijft. Het antwoord daarop luidt: in principe tot het het kind meerderjarig wordt. Vaak eindigt een omgangsregeling in de praktijk al eerder, bijvoorbeeld als de kinderen de (huidige) omgangsregeling niet langer willen. Wanneer een omgangsregeling van rechtswege eindigt en hoe ouders de omgangsregeling tussentijds kunnen wijzigen of beëindigen, bespreekt onze advocaat personen- en familierecht.
Leeftijdsfasen kind
Bij een omgangsregeling spelen doorgaans drie leeftijden een belangrijke rol: dit zijn de leeftijden van 12, 16 en 18 jaar. Zodra het kind 12 wordt, mag het zijn mening kenbaar als de rechtbank op verzoek een omgangsregeling vaststelt. Bij de leeftijd van 16 jaar kan een omgangsregeling vaak praktisch niet uitgevoerd worden als het kind niet (meer) wil. Bij de leeftijd van 18 jaar vervalt de omgangsregeling van rechtswege.
Onderling overleg of verzoek rechtbank
Voor de ontwikkeling van jonge kinderen is het belangrijk dat de ouders het gezamenlijk eens worden over de zorg- of omgangsregeling. Worden zij dit niet, dan kan de rechtbank op verzoek een omgangsregeling vaststellen, wijzigen of beëindigen. Met name als het kind jonger is dan 12 is het vaak belangrijk dat de RvdK in dergelijke procedures een onderzoek instelt: dit komt omdat het kind dan nog geen recht van inspraak heeft. Uit het onderzoek van de RvdK komt dan naar voren op welke wijze de belangen van het kind het beste gediend zijn. De RvdK brengt vervolgens een advies uit aan de rechtbank.
Leeftijd 12 jaar: recht van inspraak
Aansluitend is de periode vanaf 12 jaar voor de omgangsregeling belangrijk, omdat de kinderen vanaf deze leeftijdscategorie vaak willen dat de ouders het gezamenlijk eens zijn over de zorg- of omgangsregeling. Mede daarom is het belangrijk dat de ouders het ook eens zijn over de afspraken in het
ouderschapsplan. Worden zij het onderling niet eens over de zorg- of omgangsregeling, dan stelt de rechtbank een regeling vast. Het kind van 12 jaar of ouder heeft daarbij een recht van inspraak. In een kindgesprek met de rechter krijgt het kind dan de gelegenheid om zijn of haar mening kenbaar over de omgangsregeling kenbaar te maken.
Belangen kind
Een tweede belangrijke leeftijd bij een omgangsregeling is wanneer het kind 16 jaar wordt. In de praktijk betekent het namelijk dat een omgangsregeling op deze leeftijd ‘feitelijk’ gezien moet worden aangepast of gewijzigd als het kind aangeeft zich niet in de bestaande omgangsregeling te kunnen vinden. Dit komt omdat de omgangsregeling in het belang van het kind dient te zijn en het kind in deze leeftijdscategorie vaak oud genoeg is om zelf een keuze te maken in het kader van de omgangsregeling. Stelt de rechtbank evenwel een omgangsregeling vast, dan moeten de ouders zich hier in principe aan houden. Het kind mag op de leeftijd van 16 jaar nog niet zelfstandig besluiten waar het komt te wonen. Als onderdeel van de omgangsregeling is het hoofdverblijf van het kind ofwel bij de moeder, ofwel bij de vader.
Kind meerderjarig: omgangsregeling vervalt van rechtswege
Tot slot is de derde belangrijkste leeftijdsfase bij een omgangsregeling wanneer het kind de leeftijd van 18 jaar bereikt. Op deze leeftijd vervalt een omgangsregeling van rechtswege: het kind is dan volgens de wet volledig
handelingsbekwaam en zelfstandig bevoegd om volgens de wet alle beslissingen te maken. Ook in andere opzichten vervallen een aantal rechten van de ouders, want zo komt ook het
ouderlijk gezag van rechtswege te vervallen.
Conclusie
Resumerend: wettelijk gezien vervalt een omgangsregeling zodra het kind 18 wordt. Als het kind jonger is, is vereist dat het kind zich in de omgangsregeling kan vinden. Als dit wenselijk is, hebben de ouders in beginsel altijd de mogelijkheid om een omgangsregeling vast te stellen, te
wijzigen of beëindigen. Een kind van 12 jaar of ouder kan dit verzoek
zelfstandig indienen bij de rechtbank, ook al komt dit in de praktijk uiteraard vrijwel niet voor.
