Een persoon is handelingsonbevoegd indien hij op basis van de wet onbevoegd is bepaalde handelingen te verrichten. Het gaat daarbij om een hoedanigheid. Zo mag een voogd zonder toestemming van de kantonrechter geen goederen kopen van de pupil ten opzichte waarvan hij de voogdij heeft. Een handelingsonbevoegde persoon kan in sommige gevallen in het geheel ten aanzien van bepaalde goederen of personen geen rechtshandelingen verrichten, in andere gevallen kan hij de rechtshandeling alleen verrichten met medewerking van bepaalde personen.
De term handelingsonbevoegd dient niet te worden verward met handelingsonbekwaamheid. Bij handelingsonbekwaamheid is de persoon in nader door de wet aangewezen gevallen niet in staat om eigen onaantastbare rechtshandelingen te verrichten. Zo is een minderjarige niet in staat om zonder toestemming van zijn wettelijk vertegenwoordiger rechtshandelingen te verrichten. Als hij zestien jaar of ouder is, kan hij een verzoek tot handlichting indienen.
Een persoon kan onder meer handelingsonbevoegd worden in geval van een onderbewindstelling. Zij blijven wel handelingsbekwaam, in tegenstelling tot bij een ondercuratelestelling.