Een ouder kan het eenhoofdig gezag aanvragen door middel van een procedure bij de rechtbank. Het verzoekschrift wordt ingediend door middel van een advocaat.
De voorwaarden voor het verkrijgen van eenhoofdig gezag is afhankelijk van de situatie. Als er sprake is van een ontbinding van het huwelijk of geregistreerd partnerschap kunnen een of beide ouders de rechtbank verzoeken dat voortaan één van het met het ouderlijk gezag wordt bekleed. De rechter toetst hierbij aan het klemcriterium. De ouders kunnen dit verzoek ook in de periode ná de ontbinding van het huwelijk of g.p. bij de rechtbank indienen.
Als ouders uit elkaar gaan, kan een van hen het eenhoofdig gezag aanvragen. De rechtbank bepaalt dan wie van de ouders voortaan het eenhoofdig gezag zal uitoefenen.