Door Edward Appelman op 29 augustus 2019 Leestijd: 4 minutes
Een veelvoorkomende vraag is wat de rechten van de vader zijn na een erkenning. Dit is vaak afhankelijk van de specifieke situatie. Aan de hand van praktijksituaties illustreert onze advocaat personen- en familierecht wanneer en op welke rechten een vader aanspraak kan maken.
Erkenning en ouderlijk gezag
De rechten die een vader na erkenning heeft, hangen vaak nauw samen met het al dan niet hebben van
ouderlijk gezag. Vuistregel daarbij is: hebben de vader en moeder geen
geregistreerd partnerschap of huwelijk, dan moet de vader het kind eerst erkennen. Doet hij dat, dan wordt hij juridisch vader. Volgens de wet heeft hij dan een aantal rechten en plichten. Heeft hij met de moeder een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan wordt hij automatisch de juridisch vader. Hij hoeft het kind niet eerst te erkennen of het ouderlijk gezag aan te vragen.
Erkenning door (niet-)biologische ouder
Erkenning kan plaatsvinden door zowel de biologische als een niet-biologische ouder. Heeft een niet-biologische ouder het kind erkend? Dan gelden voor deze ouder exact dezelfde rechten en plichten als ware dat de erkenning had plaatsgevonden door de biologische ouder. Erkenning kan plaatsvinden vóór of tijdens de geboorte, of op een later moment.
Vervangende toestemming erkenning
Voor een erkenning moet de moeder toestemming verlenen. Dit kan zij doen door met de vader naar het gemeentehuis te gaan of haar toestemming schriftelijk te verlenen. Het toestemmingsformulier treft u
hier. Geeft de moeder geen toestemming, dan kan een erkenning enkel nog plaatsvinden via de rechtbank. De rechtbank kan dan een
vervangende toestemming voor de erkenning verlenen. In dit geval stelt de rechtbank op basis van een DNA-test het vaderschap gerechtelijk vast. Staat met zekerheid vast dat de vader de biologisch vader van het kind is, dan verleent de rechtbank in verreweg de meeste gevallen een vervangende toestemming.
Rechten van de vader bij erkenning
Heeft de vader het kind eenmaal erkend of is het vaderschap gerechtelijk vastgesteld? Dan heeft hij een aantal rechten en plichten. De eerste is dat hij samen met de moeder mag kiezen of het kind zijn achternaam of die van de moeder zal dragen. Stelt de rechtbank het vaderschap gerechtelijk vast, dan moeten zij ook samen deze keuze maken.
Recht op omgang
Daarnaast heeft de vader het belangrijke recht op omgang. Hoe dit wordt ingevuld, hangt af van de leeftijd van het kind. Bij (zeer) jonge kinderen heeft de moeder vaak het voornaamste recht en kan de vader hooguit aanspraak maken op enkele uren omgang per week. Kunnen de ouders zelf geen omgangsregeling afspreken? Dan kan de rechtbank een omgangsregeling vaststellen. Bij (zeer) jonge kinderen hanteert De Rechtspraak daarbij het ‘
beter frequent dan lang’ criterium. Dit houdt in dat de vader het kind beter frequent, doch kort kan zien dan zelden en lange contactmomenten. Naarmate het kind ouder wordt, krijgt de vader vaak meer recht op een gelijkwaardig aandeel in de omgangsregeling. Dit komt omdat het vaak van belang is dat het kind evenveel contact heeft met beide ouders.
Recht op informatie en consultatie
Een ander recht dat de vader heeft, is het recht op informatie en consultatie. Is een omgangsregeling bijvoorbeeld (nog) beperkt mogelijk, dan moet de moeder de vader geregeld op de hoogte stellen van belangrijke ontwikkelingen rondom het kind. Dit is niet automatisch afdwingbaar: de vader moet eerst een verzoek hiertoe indienen bij de rechtbank. Dat kan enkel met behulp van een advocaat. De rechtbank stelt alsdan een omgangsregeling en/of informatieregeling vast. Vaak bevat de uitspraak een opbouwende regeling. Een omgangsregeling en/of informatieregeling kan vaak op verzoek door de rechtbank worden gewijzigd. De ouders kunnen ook zelf in onderling overleg andere afspraken maken.
Erkenning vernietigen
Een erkenning is niet onaantastbaar: deze kan via de rechtbank worden vernietigd. Heeft een niet-biologische ouder het kind erkend? Dan kan de erkenner, het kind en/of de moeder de erkenning vernietigen. De biologische vader heeft dit recht (in principe) niet. Afhankelijk van degene die het verzoek doet, gelden verschillende voorwaarden.
Overige rechten: ouderlijk gezag
Daarnaast kan de vader meer rechten krijgen als hij het ouderlijk gezag heeft. Is er geen sprake (geweest) van een huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan moet de vader het kind eerst erkennen. Daarna kan de vader het gezamenlijk gezag met de moeder aanvragen. Als moeder voor het gezamenlijk gezag geen toestemming voor geeft, dan kan de vader het gezag via de rechtbank aanvragen. Daarvoor moet hij een advocaat inschakelen. De moeder kan, als belanghebbende, tegen dat verzoek een verweerschrift indienen. Als de vader het kind heeft erkend, dan heeft de vader niet automatisch het recht op gezag: daarvoor gelden andere
voorwaarden.
Rechten bij gezamenlijk gezag
Verkrijgt de vader het
gezamenlijk gezag, dan heeft hij aanvullende rechten naast de erkenning. De vader krijgt het recht (en de plicht) om het kind te verzorgen en op te voeden. Kort gezegd krijgt hij door het gezag het recht om over alle belangrijke aangelegenheden mee te beslissen. Dit houdt in: schoolkeuze, inschrijving op een sportvereniging, eventuele medische behandelingen en toestemming voor vakanties met het kind met één ouder.
