Ouders kunnen de achternaam van een of meer kinderen via Justis of via de rechtbank wijzigen. De uitkomst van beide procedures is hetzelfde, maar het voordeel van een rechtbankprocedure is dat u een wijziging in het ouderlijk gezag kunt combineren met een achternaamswijziging van het kind. Bijvoorbeeld omdat de met het eenhoofdig gezag beklede ouder met zijn of haar nieuwe partner het gezamenlijk gezag wenst te verkrijgen. Hoe dit in zijn werk gaat, legt onze advocaat personen- en familierecht uit aan de hand van een recente uitspraak.
Verschil in voorwaarden bij verzoek Justis en rechtbankprocedure
De verschillen tussen een procedure bij Justis en bij de rechtbank zijn als volgt. Een ouder met gezag (de wettelijk vertegenwoordiger), kan ervoor kiezen dat de achternaam van het kind wordt gewijzigd. De ouder kan dan kiezen voor zijn- of haar achternaam of die van de (nieuwe) partner. Een ouder met gezag of voogd is bevoegd om dit verzoek in te dienen. Als de ouders uit elkaar zijn, is niet vereist dat de andere ouder het gezag niet meer heeft. Wel moet de andere ouder toestemming geven voor de achternaamswijziging.
Wijziging ouderlijk gezag combineren met verzoek achternaamswijziging
Bij een verzoek via de rechtbank kunt u ervoor kiezen om deze verzoeken te combineren. U kunt dan zowel het ouderlijk gezag als de achternaam van het kind of kinderen in één procedure wijzigen. U kunt bijvoorbeeld primair verzoeken om het eenhoofdig gezag te verkrijgen. Dat doet zich voor als de andere ouder (met wie u niet meer samenwoont) het gezag nog heeft. Aansluitend kunt u de rechtbank verzoeken dat u en uw partner met het gezamenlijk gezag worden bekleed. Tot slot kunt u dat verzoek combineren met een verzoek tot achternaamswijziging van het kind.
Verschil in wettelijke voorwaarden
De wettelijke voorwaarden voor een verzoek via Justis of via de rechtbank verschillen niet. In beide gevallen is vereist dat de aanvrager het ouderlijk gezag heeft. Een voogd heeft enkel de mogelijkheid om via de rechtbank de achternaam van het kind te wijzigen. Bij een rechtbankprocedure wordt niet als voorwaarde gesteld dat de andere ouder met het verzoek tot wijziging van de achternaam instemt. Dit kan echter wel een rol spelen. Wél kan het verzoek enkel worden toegewezen als het verzoek tot wijziging van het ouderlijk gezag wordt toegewezen. Wordt het verzoek afgewezen, vindt de achternaamswijziging dus ook geen doorgang.
Belangen ouder en verzorgingstermijn
Verder is als voorwaarde gesteld dat de aanvragende ouder tenminste drie jaar alleen met het eenhoofdig gezag belast is geweest. Ook is vereist dat de ouder met zijn of haar partner in elk geval gedurende één jaar gezamenlijk de zorg en opvoeding over het kind of kinderen hebben gedragen. De rechtbank toetst daarbij ook of mede gelet op de belangen van de andere ouder, het eventuele risico aanwezig is dat bij de wijziging van het ouderlijk gezag de belangen van het kind mogelijk worden verwaarloosd.
Primair gezagswijziging, subsidiair achternaamswijziging
Wordt de wijziging van het ouderlijk gezag toegewezen, dan beoordeelt de rechtbank aansluitend het verzoek tot achternaamswijziging. Dit verzoek wordt door de rechtbank afgewezen als het kind tijdens het kindgesprek niet instemt met het verzoek. Het verzoek kan ook worden afgewezen als het belang van het kind zich tegen toewijzing verzet. Dit laatste betekent dat het kan voorkomen dat het verzoek tot wijziging van de achternaam toch geen doorgang plaatsvindt, zelfs als het kind zelf met de achternaamswijziging instemt. Een reden daarvoor kan bijvoorbeeld zijn dat het belang van het kind om zich te kunnen identificeren met de andere ouder zwaarder weegt dan het belang van gezinseenheid.
Verzoek achternaamswijziging via Justis
Bij een verzoek via Justis dient de andere ouder in stemmen met het verzoek tot achternaamswijziging van het kind. Als de andere ouder bovendien het gezag heeft en het verzoek tegenspreekt, dient u met behulp van een advocaat bij de rechtbank om vervangende toestemming te vragen. Als u deze verkrijgt, dient de andere ouder alsnog in te stemmen met het verzoek maar kan dit worden gepasseerd als het kind jonger is dan 12 en de andere oud is veroordeeld voor een misdrijf tegen het kind.
Overige voorwaarden Justis
De andere situatie waarbij de rechtbank een tegenspraak van de andere ouder passeert is als het kind jonger is dan 12 en (bijna) niet heeft samengeleefd met de andere ouder. Tot slot kan de rechtbank een tegenspraak van de ouder passeren als uw kind tussen de 12 en 18 jaar is en zelf instemt met de achternaamswijziging. Degene van wie u wilt dat het kind de achternaam komt te dragen dient daarnaast het kind minimaal 3 jaar te hebben verzorgd en opgevoed. Als er sprake is van één of meerdere kinderen die jonger zijn dan 12 jaar, dient diegene het kind ten minste 5 jaar te hebben verzorgd en opgevoed.
Kosten achternaamswijziging
Een rechtbankprocedure is in veel gevallen goedkoper dan een procedure via Justis. Bij een rechtbankprocedure bent u het uurtarief van de advocaat verschuldigd. Via Justis betaalt de aanvrager €835,- voor een of twee minderjarigen voor de achternaamswijziging. Bij drie of meer minderjarigen is de aanvrager een bedrag van €1670,- verschuldigd.
Conclusie: wijziging via Justis of rechtbank
Afhankelijk van uw situatie kan een rechtbankprocedure de voorkeur verdienen of een procedure via Justis. Soms kan het wenselijk zijn dat u via de rechtbank een wijziging van het ouderlijk gezag aanvraagt. Bijvoorbeeld als u niet verwacht dat de andere ouder op korte termijn het ouderlijk gezag zal uitoefenen. Het verzoek tot wijziging van het gezag kunt u aansluitend combineren met het verzoek tot achternaamswijziging. Voor nader advies over de mogelijkheden in dit verband, kunt u contact opnemen met onze advocaat personen- en familierecht.