De term alleenstaande ouder is een begrip uit het sociaal zekerheidsrecht. Als alleenstaande ouder wordt aangemerkt, de ongehuwde die de volledige zorg heeft over een of meer tot zijn last komende kinderen. Daarnaast mag de alleenstaande ouder geen gezamenlijke huishouding voeren met een ander: dat houdt in dat de persoon niet mag samenwonen en de partners blijk geven zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins. Van een gezamenlijke huishouding is geen sprake als een persoon samenwoont met een bloedverwant in de eerste of tweede graad en er sprake is van een zorgbehoefte.