De eerste ziektedag is een term die wordt gehanteerd om het recht op loondoorbetaling en het recht op een ziektewetuitkering vast te kunnen stellen. In principe is de eerste ziektedag de dag waarop de werknemer zich op het werk afmeldt of het werk neerlegt. In sommige gevallen kan de werknemer zich echter met terugwerkende kracht ziekmelden. Voor het recht op een Ziektewetuitkering is in dat geval van belang dat de juiste datum op het aangifteformulier voor het UWV vermeld staat.
De werkgever kan loonvrije dagen hanteren. In dat geval krijgt de werknemer over maximaal de eerste twee ziektedagen geen loon. Deze loonvrije dagen zijn alleen toegestaan als de afspraken schriftelijk zijn vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of cao.