Door Edward Appelman op 2 mei 2019 Leestijd: 3 minutes
Op grond van de wet kan een ouder op verschillende wijzen juridisch ouder worden van een kind. Hoofdregel is dat de moeder, volgens de wet, altijd juridisch ouder van het kind is. Bij de vader ligt dat minder vanzelfsprekend: die kan in het merendeel van de gevallen enkel juridisch vader worden door het kind te erkennen. Daarvoor dient de moeder toestemming te geven. Soms wordt die toestemming niet verleend, in welk geval de vader vervangende toestemming tot erkenning kan vragen via de rechtbank. Hoe dit concreet in zijn werk gaat en welke voorwaarden daarvoor gelden, bespreekt onze advocaat personen- en familierecht aan de hand van een recente uitspraak.
Wanneer dient een ouder het kind te erkennen?
Als het kind geboren wordt binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap, zijn zowel de vader als de moeder de juridisch ouder van het kind. Zij hebben dan ook automatisch . Als de ouders na de geboorte van het kind trouwen, moet de vader het kind eerst erkennen voordat zij het gezamenlijk gezag verkrijgen. In het geval het kind wordt geboren buiten een huwelijk of , zal de moeder dus altijd haar toestemming moeten verlenen voor de erkenning.
Feiten en procesverloop
In een recente procedure bij het hof ’s-Hertogenbosch kwam de moeder in beroep tegen een beslissing van de rechtbank. Die had de vader
vervangende toestemming verleend voor de erkenning van hun kind. De ouders hadden een kortstondige relatie gehad en de moeder wenste niets met de vader te maken hebben. Er zou bovendien sprake zijn van ernstige gezinsproblematiek, omdat de vader haar zou hebben mishandeld. De moeder stelde zich aldus op het standpunt dat de erkenning niet in het belang van het kind was. Daar kwam bij dat de moeder kampte met psychische problemen. Zij stelde in de procedure zeer gekwetst te zijn door het einde van de relatie en schrok van het feit dat de vader terug wilde komen in haar leven. Volgens haar was dit ook niet in het belang van de minderjarige, omdat zij daardoor niet langer in staat zou zijn het stabiele opvoedingsklimaat te bieden dat het kind nodig zou hebben. Volgens haar diende het verzoek tot het verlenen van vervangende toestemming aldus te worden afgewezen.
Concrete aanknopingspunten
Ter ondersteuning voor haar psychische problematiek had de moeder hulp gezocht bij een huisartsenpraktijk voor onderzoek. Die kwam na nader onderzoek tot de conclusie dat er geen concrete gevaarcriteria voor het kind waren. Dat kwam mede omdat de ouders van de moeder haar ondersteunden en een beschermende rol speelden. Het ging overwegend goed met het kind en ook de vader was op de achtergrond aanwezig om eventuele problemen te signaleren. Op basis daarvan oordeelde de huisartsenpraktijk dat de vervangende toestemming in het belang van het kind was.
Relevante aanknopingspunten?
Het hof kwam in hoger beroep tot de volgende beoordeling. Zij stelde vast dat de weerstand van de moeder tegen de erkenning door de vader vooral was ingegeven door emotionele weerstand tegen de vader. Er hadden zich na het verbreken van de relatie in 2017 geen incidenten voorgedaan. De vader gaf aan de moeder zo veel als mogelijk met rust te laten en dat hij enkel de juridische weg zocht om dichter tot het kind te komen. Daardoor stelde het hof vast dat de vader in elk geval na de geboorte van het kind geen enkel grensoverschrijdend gedrag had laten zien. Gelet op de houding van de vader de afgelopen twee jaar oordeelde het hof dat er geen aanknopingspunten waren die erop wezen dat hij niet staat zou zijn op verantwoorde wijze de vaderrol op zich te nemen.
Belangenafweging
Op grond daarvan oordeelde het hof dat het in het belang was van het kind dat de vader hem erkende. Het was niet vast komen te staan dat de erkenning negatieve gevolgen met zich mee zouden brengen voor het kind. Ook woog het belang van het kind: dat het zou worden erkend door de vader, zwaarder dan de eventuele belangen van de moeder bij niet-erkenning. Het hof bekrachtigde aldus de beschikking van de rechtbank en verleende de vader vervangende toestemming. In de procedure daarop zou, onder begeleiding van nader onderzoek, de mogelijkheden worden onderzocht voor het vaststellen van een (begeleide) en opbouwende omgangsregeling.
Wet gezamenlijk gezag per 1 januari 2023
Per 1 januari 2023 geldt de nieuwe
Wet gezamenlijk gezag bij erkenning kind. Bij de erkenning van het kind op of na deze datum krijgt de ouder van rechtswege het gezamenlijk gezag met de moeder. Dit geldt echter niet als de rechtbank vervangende toestemming voor de erkenning heeft verleend, zoals beschreven in dit artikel: in dat geval houdt de moeder het eenhoofdig gezag. De andere ouder kan uiteraard wel het gezamenlijk gezag aanvragen met de moeder, of, als de moeder dat weigert, via de rechtbank.
