Door Edward Appelman op 13 mei 2019 Leestijd: 3 minutes
Wanneer een persoon onder curatele is gesteld, heeft dat verstrekkende gevolgen. Zo kan diegene geen rechtshandelingen verrichten binnen het personen- en familierecht zonder toestemming van de curator of de kantonrechter. In de praktijk worden deze restricties niet altijd nageleefd: zo diende het hof Arnhem-Leeuwarden zich onlangs te buigen over een man die zonder medewerking en medeweten van zijn curator in Marokko in het huwelijk was getreden. Onze advocaat personen- en familierecht bespreekt deze opmerkelijke zaak.
Curatele en huwelijk in Marokko
De man was in 1974 geboren in Marokko. Per 1 februari 2013 werd de man door de rechtbank Midden-Nederland onder curatele gesteld wegens de aanwezigheid van een geestelijke stoornis. Enkele jaren daarop, in 2016, trouwde man in Marokko met zijn huidige echtgenote. Aansluitend verzocht de man de gemeente om dit huwelijk in te schrijven in de Nederlandse registers. De gemeente gaf daarop per brief aan dit verzoek niet in te willigen omdat hij onder curatele stond. Aldus was hij niet bevoegd om het huwelijk aan te gaan omdat hij geen toestemming van zijn curator had. Daarop wendde de man zich tot de rechtbank met het verzoek om hem alsnog achteraf toestemming voor het huwelijk te geven. De rechtbank wees dit verzoek af.
Curator adviseert tot afwijzing toestemming
In de hoger beroepsprocedure adviseerde de curator het hof om de toestemming te weigeren. Volgens de curator was de man nauwelijks in staat om een relatie te onderhouden, laat staan een huwelijkse relatie. Daar kwam bovendien bij dat het huwelijk bovendien door kennissen in Marokko voor hem was geregeld en niet door hemzelf. Tot was de curator van mening dat de echtgenote, die 21 jaar jonger was dan de man, geen goed beeld kon vormen van wat haar in Nederland te wachten staat.
Wanneer is toestemming benodigd?
Het hof kwam echter tot een opmerkelijke
beoordeling. Allereerst sluit het hof aan bij de wettekst, waar in art. 1:38 BW staat opgenomen dat een persoon die onder curatele staat, voor een huwelijk toestemming behoeft van de rechtbank. De rechtbank verleent de toestemming alleen als de betrokken persoon in staat is zijn wil te bepalen en de betekenis van zijn verklaring – in het huwelijk te willen treden- begrijpt. Zo ja, dan verleent de rechtbank in beginsel deze toestemming.
Toestemming enkel nodig bij huwelijk naar Nederlands recht
In deze zaak ging het echter om een huwelijk dat was gesloten in Marokko. De man had zowel de Nederlandse als de Marokkaanse nationaliteit, de vrouw enkel de Marokkaanse. Omdat het huwelijk in het buitenland gesloten was, droeg deze zaak een internationaal karakter. Volgens het Nederlands huwelijksvermogensrecht worden de voorwaarden voor het aangaan van het huwelijk beheerst door het land waar het huwelijk voltrokken is. In dit geval was dat Marokko. Omdat het huwelijk naar Marokkaans recht in principe rechtsgeldig was, diende daarvan in Nederland ook zonder meer te worden uitgegaan. Art. 1:38 BW zegt dat de Nederlandse rechter enkel toestemming kan gegeven voor een huwelijk naar Nederlands recht. Omdat het hier ging om een huwelijk naar Marokkaans recht, hoefde de man dus ook geen toestemming te vragen.
Huwelijk nietig?
In beginsel was het huwelijk aldus ook in Nederland rechtsgeldig. In art. 1:69 BW staat nog een bepaling opgenomen waarin staat dat een huwelijk, bij gebrek aan toestemming, nietig kan worden verklaard. Ook dat kon hier niet op van toepassing zijn, omdat het ging om een huwelijk naar Marokkaans recht. De rechter was aldus niet bevoegd om daarover een oordeel te geven.
Geregistreerd partnerschap
Bij een geregistreerd partnerschap geldt in Nederland soms een bijzondere situatie: in Nederland kan een geregistreerd partnerschap worden omgezet in een huwelijk, maar dit wordt niet overal in het buitenland erkend. In dat geval kan onder voorwaarden het geregistreerd partnerschap worden
ontbonden.
