Indien een persoon is opgeroepen voor een getuigenverhoor door een rechter, heeft diegene de plicht om een getuigenverklaring af te leggen. De ratio hierachter is dat het algemeen maatschappelijk belang van waarheidsvinding wordt gediend, en voorts dat de belangen worden gediend van de partij die de getuige oproept. In een aantal gevallen komt een getuige echter een verschoningsrecht toe. In dat geval hoeft hij niet te getuigen en mag hij zwijgen.
De volgende categorieën getuigen hebben een (wettelijk) verschoningsrecht:
- Familie van één van de procespartijen;
- Personen van wie de verklaring zou kunnen worden gebruikt in een strafrechtelijke verklaring jegens hun familie;
- Advocaten met een beroepsgeheim (ook wel: geheimhoudingsplicht), zoals artsen, advocaten en notarissen.