In een gerechtelijke procedure kunnen partijen de rechter verzoeken om de in het ongelijk gestelde partij in de kosten te veroordelen. Als die partij de procedure verliest, zal die partij dan ook (deels) de kosten die de wederpartij heeft gemaakt, alsmede de gerechtelijke kosten, dienen te vergoeden. In familiezaken kan de rechter ervoor kiezen om beide partijen de eigen kosten te laten dragen.
In een gerechtelijke procedure worden partijen nooit veroordeeld tot betaling van de daadwerkelijke proceskosten, maar wordt gebruik gemaakt van staffels. De partij die de procedure wint, zal dus ook gedeeltelijk de eigen kosten dienen te dragen. Dit is anders in zaken die verband houden met onderwerpen van intellectueel eigendomsrecht, waar partijen in de regel de volledige proceskosten dienen te vergoeden.