Een zelfstandige is iemand die niet in dienstverband werkzaamheden verricht en dus niet in direct loonverband staat. Voor een aantal regelingen zijn specifieke bepalingen opgenomen voor zelfstandigen. Zo is in art. 2:7 ATW bepaald dat de arbeidstijdenwet ook op zelfstandigen van toepassing kan zijn.
Om te beoordelen of iemand moet worden aangemerkt, moeten de criteria worden langsgelopen die gelden voor het vaststellen van een dienstbetrekking.