Door Edward Appelman op 15 april 2019 Leestijd: 3 minutes
De wet kent een aantal mogelijkheden om een straat- of gebiedsverbod aan te vragen. Een belang daarvoor kan gelegen zijn in het feit dat er sprake is van een doorlopend (ernstig) gevoel van onveiligheid bij de betrokken persoon, bijvoorbeeld wegens ingrijpende gebeurtenissen in het verleden zoals agressie. De betrokken persoon kan dan via zowel een civiele- als een strafrechtelijke procedure een contact- en straatverbod aanvragen. Beide varianten brengen verschillen met zich qua voorwaarden, tijdsduur en kosten. In beide gevallen geldt: de rechter wijst een dergelijke vordering alleen toe onder bepaalde voorwaarden, want een dergelijk verbod vormt een belangrijke inbreuk op iemands vrijheid. In deze bijdrage wordt ingegaan op die voorwaarden en hoe het aanvragen van een straatverbod in zijn werk gaat.
Verbod via het strafrecht of het civiele recht
Via de civiele route wordt een straatverbod vrijwel altijd aangevraagd in een kort gedingprocedure in verband met het spoedeisende karakter. Daarnaast kan de betrokken persoon aangifte doen en via het strafrecht een straatverbod aanvragen. Een voordeel van de strafrechtelijke route is dat de betrokken persoon niet zelf een procedure hoeft te starten en dat er geen kosten aan verbonden zijn. In dat geval vraagt de officier van justitie aan de rechter, nadat er aangifte is gedaan, om aan het vonnis de bijzondere voorwaarde te verbinden dat de dader niet binnen een bepaald gebied mag komen. Overtreedt hij die voorwaarde, dan gaat de voorwaardelijk opgelegde straf alsnog in werking. De procedure via het strafrecht wordt gestart door het doen van aangifte, de procedure via het civiele recht door middel van een advocaat. U kunt dit niet zelf aanvragen via de civiele rechter, omdat dit via een verloopt.
Voor- en nadelen van beide procedures
Beide procedures kennen voor- en nadelen. Het nadeel van de strafrechtelijke route is dat er vaak maanden tot een jaar overheen kan gaan voordat de zaak in behandeling wordt genomen en dat er meer eisen worden gesteld aan de bewijsstukken. Onrechtmatig verkregen bewijs mag in het strafrecht in beginsel niet worden gebruikt ter onderbouwing van het verzoek, in het civiele recht geldt in beginsel dat al het bewijsmateriaal mag worden gebruikt.
Proceskostenveroordeling
Een ander belangrijk onderdeel zijn de proceskosten. Waar een strafrechtprocedure loopt via het doen van aangifte en aldus in principe kosteloos is, is het nadeel van een civiele procedure dat het geld kost. In het civiele recht geldt als uitgangspunt dat de verliezende partij de proceskosten van de andere partij betaalt. Dit is geen volledige proceskostenveroordeling, maar enkel een deel. Als het straatverbod gebaseerd is op het personen- en familierecht (bijvoorbeeld omdat het gaat om een procedure tussen twee ouders als ex-partners) bepaalt de rechter vaak dat de partijen elk hun eigen proceskosten dragen, dus onafhankelijk van wie er ‘gelijk’ heeft of niet. Dit is ook het voordeel van het aanvragen van een straatverbod via het strafrecht, omdat in dat geval in elk geval zekerheid bestaat over de proceskosten: die zijn dan namelijk niet van toepassing.
Verbod aanvragen via kort geding
In het civiele recht is, zoals gezegd, altijd bijstand van een advocaat vereist. Het civiele recht is vele malen sneller dan het strafrecht, omdat door middel van een kort gedingprocedure het verbod kan worden aangevraagd. Meestal volgt binnen een tijdsbestek van slechts enkele weken een uitspraak. Bovendien is de uitspraak vaak uitvoerbaar bij voorraad, wat betekent dat bijvoorbeeld een rechtsmiddel zoals het instellen van hoger beroep de werking niet schorst. Bovendien kan de civiele uitspraak worden gekoppeld aan een dwangsom. Dat betekent dat de inbreukmaker jegens het slachtoffer per keer dat het straatverbod wordt overtreden een verbeurt. Deze komen direct aan het slachtoffer toe. De hoogte daarvan mag zelf worden bepaald, maar de rechter kan de gevorderde dwangsom matigen indien hiertoe aanleiding is. Een dwangsom van €500,- per overtreding met een maximumhoogte is doorgaans gebruikelijk.
Advocaat verbintenissenrecht
Voor nader advies over het aanvragen van een straatverbod kunt u contact opnemen met een van onze advocaten. Afhankelijk van uw situatie krijgt u dan advies over de aanvraag via de strafrechtelijke route of via de civiele route. Mogelijk dat u in aanmerking komt voor (ook wel: gesubsidieerde rechtsbijstand). In dat geval betaalt u voor de procedure een eigen bijdrage en het verlaagde griffierecht. Ook in dat geval kunt u overigens aanspraak maken op een proceskostenveroordeling.
